Zadaniowy czas pracy – na czym polega ten system?

Na czym dokładnie polega ten model współpracy? Kto i kiedy może skorzystać z tego rozwiązania?

Wprowadzenie zadaniowego czasu pracy może być korzystne zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Rozliczanie za efekty, a nie liczbę przepracowanych godzin pozwala realizować zadania w sposób bardziej elastyczny i efektywny. Sprawdź, jak wprowadzić zadaniowy czas pracy w firmie i na co zwrócić szczególną uwagę, aby uniknąć potencjalnych konfliktów na linii pracodawca-pracownik.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jakie systemy czasu pracy funkcjonują w Polsce?
• jak rozliczać osobę pracującą w systemie zadaniowego czasu pracy?
• kiedy można przejść na zadaniowy czas pracy?
• czy osobie wykonującej pracę w systemie zadaniowym przysługuje prawo do nadgodzin?
• jak wygląda zadaniowy system czasu pracy w praktyce? [Przykład]
• jakie są wady i zalety zadaniowego czasu pracy?

Systemy czasu pracy – jakie są?

Podział czasu pracy zgodnie z Kodeksem pracy:

• podstawowy system czasu pracy;
• równoważny system czasu pracy;
• przerywany system czasu pracy;
• zadaniowy system czasu pracy;
• system skróconego tygodnia pracy;
• weekendowy system czasu pracy;
• praca w ruchu ciągłym.

Choć największą popularnością w Polsce cieszy się podstawowy system czasu pracy (8 godzin na dobę, 5 dni w tygodniu, 40 godzin tygodniowo), to coraz więcej firm wprowadza zadaniowy system czasu pracy, co wynika przede wszystkim ze wzrostu popularności pracy zdalnej wykonywanej poza siedzibą firmy.

Przeczytaj też: 4-dniowy tydzień pracy a efektywność

Na czym polega zadaniowy czas pracy?

Pracownika wykonującego swoje obowiązki w zadaniowym systemie czasu pracy nie obowiązują stałe godziny pracy. Należy jednak pamiętać, że czas realizacji zadań co do zasady nie powinien przekraczać norm czasu pracy określonych w Kodeksie pracy, czyli 40 godzin tygodniowo przy zachowaniu przeciętnego 5-dniowego tygodnia pracy w okresie rozliczeniowym.

Czym więc różni się podstawowy system czasu pracy od zadaniowego? Przede wszystkim pracownik sam decyduje, kiedy zrealizuje powierzone mu zadania. Może to oznaczać, że jednego dnia będzie pracować dłużej, innego krócej lub nie będzie pracować wcale. Ponadto pracownik nie musi dokumentować postępów w ewidencji czasu pracy. Choć pracodawca nie ingeruje w rozkład dnia pracownika zatrudnionego w systemie zadaniowego czasu pracy, to nie znaczy, że nie ma nad nim żadnej kontroli. Pracodawca może zweryfikować, czy zlecone zadania zostały wykonane w ustalonym wcześniej terminie. Jeśli nie, może zażądać od pracownika wyjaśnień.

Przy ustalaniu ram czasowych dla danego zadania warto wziąć pod uwagę zdanie osób odpowiedzialnych za jego realizację, aby uniknąć nieporozumień i opóźnień. To szczególnie istotne w sytuacji, gdy pracodawca nie zna do końca specyfiki pracy danej osoby i trudno mu obiektywnie ocenić, ile czasu potrzebuje na realizację konkretnego zadania.

Przeczytaj: Praca zdalna pozostanie dłużej niż pandemia

Nadgodziny a zadaniowy czas pracy

Osoba wykonująca pracę w zadaniowym czasie pracy ma prawo do nadgodzin, jeśli z przyczyn obiektywnych nie może zrealizować zadania w normalnym czasie pracy. Nadgodziny wypłacane są wówczas na takiej samej zasadzie jak pracownikom zatrudnionym w podstawowym systemie czasu pracy.

Jeżeli pracodawca ma wątpliwości, czy nadgodziny rzeczywiście były efektem zbyt dużej ilości obowiązków, czy złego gospodarowania czasem przez zatrudnionego, może dojść do sporu między pracownikiem a pracodawcą. Aby nadgodziny zostały wypłacone, pracodawca musi uznać, że zlecone zadanie rzeczywiście nie mogło zostać zrealizowane w normalnym czasie pracy. Zarówno jedna, jak i druga strona może przedstawić swoje dowody. W przypadku pracodawcy może to być np. dokumentacja stworzona przez innych pracowników wykonujących podobne zadania. W przypadku pracownika – wiadomości mailowe, bilingi telefoniczne, zdjęcia faktur czy rejestry GPS. Obie strony mogą także powoływać się na świadków.

Kto może pracować w zadaniowym czasie pracy?

Kodeks pracy przewiduje możliwość wprowadzenia zadaniowego czasu pracy, np. gdy:

• pracodawca nie ma możliwości kontrolowania czasu pracy przeznaczonego na realizację zadań (np. gdy pracownik wykonuje pracę w pełni zdalnie);
• trudno precyzyjnie ustalić moment rozpoczęcia i zakończenia pracy;
• praca polega na wykonaniu określonych zadań;
• praca jest prowadzona poza kolektywną pracą skooperowaną.

Czy osoba, która codziennie jest obecna w zakładzie pracy i wykonuje ściśle określone czynności pod nadzorem przełożonego, może zostać objęta zadaniowym systemem czasu pracy? Nie. Takie zachowanie może zostać uznane za naruszenie praw pracownika. Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy musi być uzasadnione np. charakterem pracy lub miejscem jej wykonywania.

Zadaniowy system czasu pracy cieszy się największą popularnością w branży IT, handlu, usług czy marketingu. Wszędzie tam, gdzie liczy się efekt, a nie czas przeznaczony na realizację zadania.

Zobacz też: IT Contracting – elastyczna forma współpracy

W jaki sposób wprowadzić system zadaniowy czasu pracy?

Zadaniowy czas pracy można wprowadzić dla jednego pracownika lub grupy osób – oczywiście, jeśli są ku temu przesłanki. Wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy musi zostać wprowadzone w porozumieniu z pracownikami. Kodeks pracy nakazuje zamieścić taką informację w regulaminie pracy, układzie zbiorowym lub obwieszczeniu. Pracodawca musi zadbać o to, aby każdy pracownik miał możliwość zapoznania się z dokumentem informującym o zmianie. Odmowa przez zatrudnionego pracy w nowym systemie może być podstawą do wcześniejszego rozwiązania umowy (ale nie w trybie dyscyplinarnym).

W tym układzie pracodawca nie rozlicza pracowników z przepracowanych godzin w ciągu dnia. Osoba nadzorująca pracę musi precyzyjnie określić rodzaj zadań, ich liczbę, a także czas realizacji. Musi także poinformować pracowników o sposobie ewidencjonowania zadań oraz przekazywania tych, które zostały już zrealizowane.

Zadaniowy system czasu pracy w praktyce

Pan Rafał pracuje w branży IT jako programista. Jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, ale pracuje w pełni zdalnie. W każdy poniedziałek w porozumieniu ze swoim przełożonym ustala zakres zadań do zrealizowania w danym tygodniu. W pierwszym tygodniu listopada Pan Rafał od poniedziałku do środy pracował po 10 godzin, ponieważ projekt w początkowej fazie wymagał większego zaangażowania. W czwartek i piątek pracował tylko po 5 godzin, ponieważ udało mu się całkowicie zrealizować powierzone zadanie. Godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy ustalał indywidualnie. Pan Rafał nie przekroczył tygodniowych norm czasu pracy wynikających z przepisów Kodeksu pracy, mimo że od poniedziałku do środy pracował dłużej, ponieważ w czwartek i piątek pracował krócej. Nie ma więc podstaw do wypłacenia mu nadgodzin.

Praca zadaniowa – wady i zalety

Wady:

• zadaniowy system czasu pracy może być wprowadzony tylko w określonych przypadkach;
• zadaniowy system czasu pracy może powodować sytuacje konfliktowe między pracownikiem a pracodawcą (np. w przypadku nadgodzin), dlatego tak ważne jest precyzyjne ustalenie zadań oraz czasu ich realizacji;
• pracodawca ma mniejszą kontrolę nad pracownikami – efekty ich pracy może zobaczyć dopiero po realizacji zadania.

Zalety:

• pracownik sam decyduje, w jakich dniach i godzinach będzie wykonywał zlecone mu zadania, co pozytywnie wpływa na efektywność pracy;
• pracownik może zaplanować dzień pracy w sposób bardziej elastyczny niż w przypadku podstawowego systemu czasu pracy – dzięki temu ma więcej czasu na realizację innych planów pozazawodowych;
• pracodawca nie musi prowadzić ewidencji czasu pracy;
• pracodawca rozlicza pracownika jedynie z efektów, a nie przepracowanych godzin, co przekłada się zarówno na korzyści finansowe, jak i wizerunkowe.