Środowisko pracy – co to jest i jakie czynniki w nim występują?

Jak dbać o komfort pracy, aby przyciągnąć nowych pracowników i zatrzymać obecnych.

Warunki pracy wpływają na efektywność i zaangażowanie zatrudnionych. Pracownicy oczekują, że pracodawca zadba o ich bezpieczeństwo i komfort psychiczny. Dobra atmosfera w biurze sprzyja budowaniu silnej organizacji, której najważniejszym zasobem są tworzący ją ludzie. Co to jest środowisko pracy? Jakie czynniki w nim występują? Sprawdź!

Środowisko pracy z definicji

Środowisko pracy tworzą czynniki materialne i społeczne. Najważniejsze czynniki fizyczne tworzące środowisko pracy to:

• lokalizacja;
• wystrój pomieszczeń;
• wyposażenie stanowisk;
• sposób oświetlenia;
• temperatura;
• godziny pracy;
• ekspozycja na hałas,
• obecność mikroorganizmów, substancji toksycznych, drażniących czy rakotwórczych.

Z kolei do czynników społecznych możemy zaliczyć m.in.:

• relacje interpersonalne;
• warunki socjalno-bytowe np. imprezy integracyjne,
• zapomogi pieniężne czy różnego rodzaju benefity finansowe i pozapłacowe;
• kulturę organizacji;
• zaangażowanie w życie firmy.

Jakie powinno być środowisko pracy?

• Bezpieczne

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Musi reagować na potrzeby zgłaszane przez zatrudnionych, biorąc pod uwagę takie czynniki jak temperatura, wilgotność, ciśnienie, ruch powietrza, zanieczyszczenie pyłowe, drgania akustyczne, pola elektromagnetyczne czy promieniowanie urządzeń laserowych. Warto przypomnieć, że przepisy BHP określają także, jakie warunki muszą spełniać krzesła i biurka, aby zostały uznane za ergonomiczne i umożliwiały wielogodzinną pracę przy komputerze. Pracodawca, który bagatelizuje przepisy BHP, podlega karze grzywny (od 1000 do 30 000 zł), a nawet pozbawienia wolności (do 3 lat). Materialne czynniki środowiska pracy są istotne dla bezpieczeństwa zatrudnionych.

• Komfortowe

Przestrzeganie zasad BHP należy do obowiązków pracodawcy. To jednak zbyt mało, aby przyciągnąć nowych pracowników i zatrzymać obecnych. Inne czynniki tworzące nowoczesne środowisko pracy to m.in. aranżacja przestrzeni wspólnych. Coraz częściej w firmach wyodrębnia się strefy ciszy i relaksu, zielone enklawy, a także play roomy i sale fitness. Wszystko po to, aby zadbać o dobrostan psychiczny i fizyczny pracowników.

• Rozwijające/Twórcze

Humanizacja pracy to polityka społeczna, której celem jest przekształcenie środowiska pracy w taki sposób, aby zaspokajała różnorodne potrzeby człowieka. Budowa przyjaznego środowiska pracy jest niezwykle istotna w kontekście idei lifelong learning, czyli koncepcji zakładającej, że człowiek uczy się przez całe życie. Pracownik powinien mieć zapewnione możliwości rozwoju w ramach organizacji. Wyznaczenie przejrzystej ścieżki kariery to jeden ze sposobów na ograniczenie rotacji i poprawę atmosfery w zespole.

Przeczytaj także: Na co kandydaci zwracają uwagę przy wyborze pracodawcy?

Jak poprawić środowisko pracy?

Złe warunki w miejscu pracy mogą stanowić nie tylko bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia czy życia, ale także być przyczyną nadmiernego stresu. Dotyczy to zarówno czynników materialnych (np. nierespektowania zasad BHP), jak i społecznych (np. brak work-life balance czy mobbing). Długotrwały stres może być przyczyną wypalenia zawodowego, które od 1 stycznia 2022 r. jest przez WHO traktowane jako jednostka chorobowa.

Praca w słabo ogrzewanym lub niedostatecznie wentylowanym biurze może powodować większą absencję pracowników. Z kolei osoby narażone na mobbing są mniej produktywne. Dużo szybciej dochodzi u nich do wypalenia zawodowego. Dlatego troska o czynniki środowiska pracy, zarówno materialne, jak i społeczne, leży w interesie pracodawcy.

O ile wykrycie i wyeliminowanie zagrożeń BHP jest stosunkowo łatwe, o tyle zdefiniowanie i rozwiązanie problemów dotyczących czynników społecznych bywa kłopotliwe. Atmosfera w miejscu pracy wynika m.in. z kultury organizacji. Za społeczny aspekt środowiska pracy odpowiadają zarówno przełożeni, jak i pracownicy. Warto jednak mieć świadomość, że „przykład idzie z góry”. Dlatego główną rolę w tworzeniu przyjaznego miejsca pracy odgrywa kadra zarządzająca.

Trudno poprawić środowisko pracy bez rozmów o komunikacji, sposobie zarządzania, systemie premiowym, możliwościach rozwoju kariery zawodowej i benefitach pozapłacowych. Konieczne jest stworzenie strategii Employer Brandingowej skierowanej zarówno do nowych, jak i obecnych pracowników, popartej badaniami satysfakcji. To zadanie dla wewnętrznych działów HR lub wyspecjalizowanej firmy zewnętrznej świadczącej usługi HR w ramach outsourcingu.