Premia uznaniowa w umowie o pracę – czym jest i zasady jej przyznawania

Kto i kiedy może liczyć na dodatkowe pieniądze? Ile wynosi premia uznaniowa na umowie o pracę? Podpowiadamy!

Zmotywowany pracownik to bardziej efektywny pracownik. Pracodawcy doskonale o tym wiedzą, dlatego stosują różnego rodzaju motywatory. Jednym z najbardziej cenionych działań motywacyjnych jest premia uznaniowa.

Przeczytaj też: Motywacja do pracy – 10 czynników, które motywują pracowników

Czym jest premia uznaniowa? Najważniejsze informacje prawne

Premia uznaniowa to rodzaj gratyfikacji finansowej. Może zostać przyznana jednemu pracownikowi lub grupie osób pracujących nad danym projektem. Kodeks pracy nie reguluje zasad przyznawania i wysokości premii uznaniowej. W art. 105. możemy jedynie przeczytać, że:

Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.

Oznacza to, że zarówno częstotliwość wypłat, jak i kwota są uzależnione wyłącznie od woli pracodawcy.

Ze względu na to, że premia uznaniowa ma charakter dobrowolny, pracownicy nie mają podstaw do wysuwania roszczeń wobec pracodawcy, który takiego rozwiązania w zakładzie pracy nie stosuje. Tym różni się od premii regulaminowej, która jest regulowana przez przepisy wewnątrzzakładowe. Niewypłacenie pensji regulaminowej może zostać potraktowane przez sąd pracy jako naruszenie praw pracowniczych.

Czy istnieją sytuacje, w których pracownik ma prawo do wysunięcia roszczeń wobec pracodawcy, który nie wypłacił premii uznaniowej? Tak, jeśli udowodni, że doszło do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu np. w sytuacji, gdy z grupy osób wykonujących te same obowiązki i nagrodzonych premią ktoś zostanie wykluczony. Konieczne może być jednak udowodnienie, że osoba ta pracowała z taką samą efektywnością. W przypadku odmowy wypłacenia premii uznaniowej w wyżej wymienionej sytuacji, pracownik może dochodzić swoich praw w sądzie i domagać się wypłaty odszkodowania (zwłaszcza jeśli ma podstawy, by twierdzić, że brak premii jest efektem dyskryminacji np. na tle rasowym czy związanym z płcią).

Premia uznaniowa w umowie o pracę

Premia uznaniowa nie może być samodzielnym i jedynym składnikiem wynagrodzenia zasadniczego. Pracodawca nie ma obowiązku zamieszczania kryteriów przyznawania premii uznaniowej ani w umowie o pracę, ani w aktach wewnątrzzakładowych. Istnienie zapisu o premii uznaniowej w wyżej wymienionych dokumentach nie jest jednak jednoznaczne z obowiązkiem jej wypłacenia. Nie może więc być podstawą do wysuwania roszczeń wobec pracodawcy. Otwiera jednak drogę do rozmów na ten temat.

Pracodawca powinien poinformować pracownika o przyznaniu premii na piśmie. Sporządzony dokument powinien mieć charakter formalny, ponieważ powinien zostać włączony do akt osobowych pracownika.

Premia uznaniowa w umowie o pracę – za co można ją otrzymać?

Cechą charakterystyczną premii uznaniowej jest brak obiektywnych kryteriów, które musi spełnić pracownik, aby taką gratyfikację finansową otrzymać. Pracodawca może przyznać pracownikowi premię uznaniową za dobrą postawę w pracy lub szczególne osiągnięcia. Wiele zależy od branży oraz charakteru stanowiska np. w branży handlowej premię uznaniową można otrzymać za świetne wyniki sprzedażowe lub utrzymanie klienta.

Nie należy utożsamiać premii uznaniowej z regulaminową (roszczeniową), której wysokość powinna zostać określona w regulaminie premiowania lub w innym dokumencie wewnątrzzakładowym.

Premia uznaniowa – wzór dokumentu

Miejscowość, data

Imię i nazwisko pracownika

Stanowisko

Nazwa firmy

Informacja o przyznaniu premii uznaniowej

Mam przyjemność zawiadomić Pana/Panią ……………………….. o przyznaniu premii uznaniowej w wysokości ……………………….. zł brutto. Powodem przyznania premii jest …………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Premia zostanie doliczona do wynagrodzenia zasadniczego za miesiąc ……………………………. .

Informuję, że kopia dokumentu informującego o przyznaniu premii uznaniowej zostanie dołączona do Pana/Pani akt osobowych.

Z poważaniem,

  ………………………..

                      [Odręczny podpis pracodawcy]

 

Przykładowe uzasadnienie przyznania premii

Premia uznaniowa, w przeciwieństwie do nagród i wyróżnień, nie wymaga uzasadnienia. Pracodawca może jednak zawrzeć taką informację w dokumencie, który trafi do akt osobowych pracownika. Przykładowe uzasadnienie przyznania premii dla pracownika działu marketingu może brzmieć następująco: „Powodem przyznania premii jest poprawa konwersji w sklepie internetowym o 15%”.

Ile wynosi premia uznaniowa?

Ze względu na to, że premia uznaniowa ma charakter dobrowolny i nie jest regulowana Kodeksem pracy, nie można sprecyzować, ile będzie wynosiła jej wysokość. Kwota przyznana pracownikowi jest uzależniona wyłącznie od decyzji pracodawcy. Na decyzję przełożonego mogą wpłynąć takie czynniki jak: szczególne osiągnięcia, doświadczenie pracownika czy staż w firmie.

Podatki i składki ZUS przy otrzymaniu premii uznaniowej

Premia uznaniowa, tak samo jak wynagrodzenie zasadnicze, podlega oskładkowaniu. Obowiązkiem pracodawcy jest więc odliczenie od niej zaliczki na podatek dochodowy.

Premia uznaniowa a chorobowe

Niekiedy wątpliwości pojawiają się w przypadku przyznania premii uznaniowej w trakcie pobierania przez pracownika zasiłku chorobowego. Przepisy mówią, że premia uznaniowa, której wysokość nie jest regulowana aktami wewnątrzzakładowymi, nie powinna być brana pod uwagę podczas wyliczania wysokości zasiłku chorobowego.

Premia uznaniowa a ekwiwalent urlopowy

Ze względu na to, że premia uznaniowa to gratyfikacja finansowa o charakterze nieregularnym, to nie może być podstawą do wyliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Przy wyliczaniu rekompensaty finansowej z tego tytułu liczy się kwota wynagrodzenia brutto zawarta w umowie o pracę.

Premia roszczeniowa a uznaniowa

Premia roszczeniowa to inaczej premia regulaminowa. O premii roszczeniowej możemy mówić w przypadku, gdy pracodawca określił warunki, które pracownik musi spełnić, aby wspomnianą gratyfikację finansową otrzymać. W przypadku firm zatrudniających więcej niż 20 pracowników konieczne jest zamieszczenie takiej informacji w aktach wewnątrzzakładowych. W przypadku niewypłacenia premii po spełnieniu warunków znajdujących się w aktach wewnątrzzakładowych pracownik ma prawo wejść na drogę sądową i ubiegać się o wypłatę odszkodowania z tytułu nieprzyznania gratyfikacji finansowej. W przypadku premii uznaniowej takich warunków nie ma.