Poradnik: Kariera z planem w dłoni

Gdzie zawodowo widzimy siebie za kilka lat? Jak odpowiedzieć na to pytanie w obecnych realiach, gdy rynek pracy wymaga od nas elastyczności, umiejętności adaptacji i systematycznego rozwoju kompetencji, a blisko 40% naszego społeczeństwa nie podejmuje działań mających na celu rozwój zawodowy? Czy planowanie kariery w ogóle ma jeszcze sens?

Podczas rozmów kwalifikacyjnych często pada pytanie o plany zawodowe kandydata w perspektywie kilku lat. Są osoby, które odpowiadając, przedstawiają precyzyjnie zaplanowaną ścieżkę kariery, którą świadomie chcą podążać. Są też takie, które nie planują przyszłości, a ich życie zawodowe toczy się swoim niezależnym rytmem. Jak wynika z doświadczenia specjalistów ds. rekrutacji w firmie doradztwa personalnego HRK, na rynku pracy przeważają kandydaci, którzy myśląc o karierze, nie wybiegają daleko w przyszłość. Tymczasem, jeśli zależy nam na sukcesach zawodowych, musimy planować własny rozwój i systematycznie doskonalić swoje umiejętności.

Po co planować?

Rozpoznanie swoich celów zawodowych nie jest łatwym zadaniem, a niekiedy może wręcz okazać się wyzwaniem. W czasach niespodziewanych i szybkich zmian gospodarczych, intensywnego rozwoju nowych technologii i wysokiego poziomu konkurencyjności na rynku pracy niezwykle trudno przewidzieć, w jakim punkcie zawodowym będziemy za kilka lat. Po co więc planować karierę? Może lepiej skoncentrować się po prostu na jak najlepszym wykonywaniu swoich obowiązków? Niezupełnie.

Dobrze jest podjąć próbę ułożenia planu kariery i sprawdzenia wszystkich możliwych, interesujących nas ścieżek, aby przybliżyć się do celu. Dzięki takim działaniom poznajemy siebie i znajdujemy odpowiedź na pytanie, jak chcemy, aby wyglądało nasze życie. Przemyślenie tego, co chcemy robić w życiu zawodowym, pozwoli uniknąć wielu błędów i porażek. Należy wziąć pod uwagę zarówno swoje mocne, jak i słabe strony oraz posiadane kompetencje, które ułatwią wykonywanie pewnych czynności czy zadań.

Pracy poświęcamy znaczną część naszego życia, wypełniając różne zadania związane z życiem zawodowym oraz doskonaląc swoje kompetencje. Zmiany na rynku pracy w coraz większym stopniu wymagają od pracowników systematycznego podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Tymczasem, jak wynika z doświadczenia specjalistów ds. rekrutacji w HRK, niemal co trzeci pracownik nie podejmuje działań mających na celu rozwój zawodowy. Wśród osób, które zadeklarowały, że rozwijają swoje kompetencje, najwięcej regularnie uczęszcza na naukę minimum jednego języka obcego, bierze udział w konferencjach i warsztatach związanych z zajmowanym stanowiskiem pracy oraz studiuje lub studiowało podyplomowo.

Planując dalsze etapy kariery, należy pamiętać, aby uzupełnić je o zdobyte już doświadczenia i nowe umiejętności. Bazując na tym, czego się nauczyliśmy, możemy natrafić na niedostrzeżone wcześniej ścieżki rozwoju, zarówno zawodowego, jak i osobistego.

Uwaga na pułapki

Aby plan rozwoju zawodowego był kompletny i spójny, trzeba pochylić się nad sposobami, za pomocą których można osiągnąć założone cele. Mierzmy jednak siły na zamiary i zastanówmy się, czy obrane przez nas cele są realne. Czynników, które mogą wpłynąć na niepowodzenie planu jest wiele i nie na wszystkie mamy wpływ. Jedne mogą być związane z różnorodnymi zmianami zachodzącymi w otaczającym nas świecie. Inne będą dotyczyć zmian związanych z naszym rozwojem na różnych etapach życia. Dlatego w planach zawodowych tak ważne jest wykorzystywanie nadarzających się okazji.

Większość pułapek związanych z planowaniem ścieżki kariery dotyczy niewłaściwego wyobrażania sobie idealnej pozycji zawodowej. Czasami zdarza się, że brakuje nam motywacji, aby przechodzić kolejne etapy zawodowe i w rezultacie osiągnąć cel. Najlepiej więc zebrać niezbędne informacje na temat zawodu, bądź specjalizacji i być przygotowanym, że efekt ostateczny może nie być dla nas najbardziej zadawalający. W takiej sytuacji warto mieć plan B i jeżeli jedna droga jest niewłaściwa to podążajmy kolejną.

Podlegająca szybkim przemianom rzeczywistość i olbrzymia konkurencja na rynku pracy powodują, że obecnie nie można mieć tylko jednego planu. Trzeba założyć kilka opcji, na wypadek niepowodzenia. Eksperci ds. rynku pracy prognozują, że młode pokolenia, które właśnie podejmują pierwsze prace w trakcie całej kariery zawodowej, będą musiały siedmiokrotnie zmieniać profil swojej działalności. Aby wiec te zmiany nie były dla nikogo zaskoczeniem, warto wcześniej przemyśleć różne alternatywy rozwoju kariery.

Główną pułapką planowania kariery jest ślepe zapatrzenie się tylko w jedną stronę, którą w danym momencie postrzegamy, jako interesującą z pozycji zawodowej. Rozpoczynając pracę, często w początkowym okresie jesteśmy tak zafascynowani zarówno organizacją, jak i otaczającymi nas ludźmi, że nie potrafimy dostrzec innych, być może potencjalnie lepszych ścieżek i szans do dalszego rozwoju. Jako inną pułapkę można uznać atrakcyjne wynagrodzenie, które często wygrywa z komfortem pracy i zadowoleniem z wykonywanych czynności i obowiązków. Perspektywa wysokich zarobków może być powodem do odrzucania odpowiedniej ścieżki kariery zawodowej, którą zaplanowaliśmy we wcześniejszym okresie. Trzeba zatem pamiętać, że mimo iż finanse są bardzo istotne, to nie kluczowe w rozwoju i spełnieniu zawodowym.

Kierunek: sukces

Kariera stanowi źródło dochodów, a tym samym wpływa na nasz status społeczny. Stanowi również o środowisku, w jakim się obracamy i żyjemy na co dzień oraz poniekąd decyduje o wartościach, jakie wyznajemy. Warto więc zadbać o to, aby stanowiła dla nas źródło satysfakcji. Oczywiście, nie zawsze przebieg kariery może być przez nas kontrolowany w  100%. Niemniej, świadome planowanie kariery może przynieść wiele korzyści. Gdy wiemy do czego dążymy, zwiększa się nasza motywacja w dążeniu do celu, co przybliża nas do sukcesu.

Mówiąc o świadomym planowaniu kariery trzeba pamiętać, aby podejść do tego uczciwie i stosując zasadę samokrytyki w określaniu swoich mocnych i słabych stron. Jeśli są pewne obszary, w których nie czujemy się dobrze to nie powinniśmy na nich opierać planu na przyszłość. Istotna jest umiejętność podejmowania decyzji w oparciu o ryzyko. W pewnych sytuacjach opłaci się zastosowanie powiedzenia „kto nie ryzykuje, nie zyskuje”.  Umiejętność analizy sytuacji i możliwych dalszych scenariuszy pozwoli to ryzyko niwelować.